Hoe het allemaal begon...

 

Het poesiealbum of poëziealbum of gewoon op z'n hollands poeziealbum, is zo’n 400 jaar geleden ontstaan in de Duitse universitaire wereld. De studenten die vaak van universiteit naar universiteit zwierven lieten hun Bijbels signeren door medestudenten en professoren. Vaak kwam bij de handtekening een klein versje, een opdracht of een tekening. Al snel werd de trend door de verschillende drukkerijen opgemerkt en ging men Bijbels drukken met meerdere blanco bladzijden voorin. De volgende stap was het drukken van boekjes met alleen blanco pagina’s.

Zo’n ‘Stammbuch’ of album amicorum was niet alleen een aandenken voor de bezitter, het was ook een soort netwerken, een universitair cv.

De albums werden steeds mooier en zijn vaak prachtig versierd met illustraties en gedichten. Ook aristocraten, handelaren en kunstenaars gaan een album amicorum gebruiken. Het album wordt een statussymbool, een uiting van een gerespecteerde vriendenkring en zakelijke relaties.

 

 

In het midden van de 19e eeuw verandert het uiterlijk van het album. Het wordt een soort cassette met losse blaadjes, maar verloor zijn positie als statussymbool en als CV. Het losbladig systeem was geen groot succes en als snel werd het weer een echt boekje. De dames namen het over toen de meisjes ook leerden lezen en schrijven. Het werd een boekje vol lieve gedichtjes en schattige plaatjes. Sommige werden met vogelveertjes en haarvlechtjes versierd. Huisvlijt, maar ook een aanzet tot vrouwenemancipatie. Met zoete, stichtelijke woorden maakte de geletterde vrouw haar opmars.

Het album heeft veel van de Biedermeiersfeer meegekregen. Een behoudende periode, huiselijk, braafjes, netjes en hoffelijk. Aangezien politiek een gevaarlijk gespreksonderwerp is, vlucht men in de idylle. In de kunst wordt de werkelijkheid geïdealiseerd, de poezieplaatjes volgen.

 

Het poeziealbum was lang het domein van jonge meisjes totdat het ‘vriendenboekje’ werd geïntroduceerd. Deze makkelijke manier van schrijven werd snel populair. Het geeft een korte blik in het leven van de schrijver. Het vriendenboekje wordt zowel door jongens als meisjes veel gebruikt op de lagere school.

Maar de tijden veranderen, mensen hechten weer meer waarde aan persoonlijke aandacht en creativiteit. Laten zien dat iemand de moeite waard is. Het poeziealbum leent zich hier bijzonder goed voor. De traditie wordt weer in ere hersteld en krijgt zijn eigentijdse vorm.